sıxılmaq

sıxılmaq
f.
1. Təzyiq, sıxma və s. nəticəsində həcmcə kiçilmək, sıxlaşmaq. // Daralmaq, sıxlaşmaq, balacalaşmaq. . . Getdikcə izdiham çoxalır, Ayazın ətrafını almış halqa daha da sıxılırdı. Ə. M.. Nəhayət . . üç yol ayrıcında bu halqa tamamılə sıxıldı. H. Seyidbəyli.
2. Büzüşmək, yığılmaq, qısılmaq. <Nadir:> Müharibə zamanı üzərimə minlərcə düşmən qurşunu yağdı da, heç qorxmadım. Burada nə üçün sıxıldım, cücəyə döndüm?! B. T.. Zərifə təzədən oturduğu yerdə qurcalanıb dayısına sıxıldı. Ə. Ə.. <Tapdıq> bərk-bərk anasının qucağına sıxılıb dayandı. Ə. Vəl..
3. Pərt olmaq, utanmaq, tutulmaq. Əhməd bundan bir şey anlamadı. Fəqət Zəkinin ona qarşı olan soyuq hərəkətindən çox sıxıldı. A. Ş.. Fərman həmişə belə qoçaq və dilavər qızların yanında sıxılar və özünü itirərdi. Ə. S..
◊ Sıxılıb qalmaq – balaca, dar bir yerdə yaşamalı olmaq; sığınmaq, daldalanmaq. <Dilarə Qurbanlıya:> Bağışlayın, evimiz darkeşdir, iki otağa sıxılıb qalmışıq. Ç.. Əri Heydərqulu <Hörməti> indi həyətin küncündə sıxılıb qalan və ailənin bir anbar kimi istifadə etdiyi bir daxmaya gətirmişdi. Ə. S.. Ürəyi (könlü, qəlbi) sıxılmaq – qüssələnmək, darıxmaq, xiffət etmək. <Pərviz xan:> Ana, sən allah, burax qızı, aparaq, dərsini oxusun, hərgah Münəvvər orada olmasa bizim də qəlbimiz sıxılar. M. S. O.. <Rüstəm bəy:> Bir adam bir adama öyrəşir, alışır, onu görmədikdə könlü sıxılır. Ç.. Qədirin ürəyi çox sıxıldı, yüzbaşını o indi başa düşmüşdü. M. C..

Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti. 2009.

Игры ⚽ Поможем сделать НИР

Look at other dictionaries:

  • sıxılma — «Sıxılmaq»dan f. is. Suyun sıxılma dərəcəsi …   Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti

  • darıxmaq — f. 1. Sıxılmaq, canı sıxılmaq, bıqmaq, bezmək, təngə gəlmək, narahat olmaq, əsəbiləşmək. Hər şey üçün adam darıxmaz. Darıxıram, vaxt az qalıb. // Ürəyi sıxılmaq, hövsələsizlik göstərmək. Qulu, sən heç darıxma, ancaq bir az döz. N. N.. Mirzağa… …   Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti

  • qısılmaq — f. 1. Bir şeyin arasında qalıb bərk sıxılmaq. Barmağım qapının arasında qısıldı. // Ümumiyyətlə, sıxılmaq. Qocurdan Tiflisi görəndə Bahadırın ürəyi qısıldı. . N. N.. Adamın ürəyi elə qısılır ki, deyəsən bəs bir daş qəfəsə düşübdür. S. R.. 2.… …   Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti

  • ürək — is. 1. İnsanda qan dövranının, döş boşluğunun sol tərəfində yerləşən əzələli kisə şəklində mərkəzi orqanı; qəlb. Ürəyin döyünməsi. Ürək xəstəliyi. // Döşün qol tərəfində həmin orqanın üstündəki yer. Ürəyini tutmaq. – Bibixanım əlini ürəyinin… …   Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti

  • daralmaq — f. 1. Dar hala düşmək, darlaşmaq, dar olmaq, enliliyi azalmaq. Uzağa getdikcə yol daralır. // Sıxılmaq, sıxlaşmaq, yığılmaq, kiçilmək. Ayaqqabılar daralmışdır. Köynək yığılıb daraldı. 2. Tükənmək. <Sona xanım:> Hövsələm daralıb, ağzıma… …   Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti

  • qursaq — is. 1. Gövşəyən heyvanların və quşların birinci mədəsi. // Ümumiyyətlə, mədə. Qursağı boş – ac. 2. İçinə sucuq və s. doldurmaq üçün nazik, quru bağırsaq. // Dəf, baraban və s. üzünə çəkilən nazik dəri. ◊ Qursağı daralmaq – 1) yeməməkdən arıqlamaq …   Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti

  • qəlb — is. <ər.> 1. Ürək (adətən insanın daxili aləmi, onun hisslərinin, təəssüratının, əhvali ruhiyyəsinin simvolu, rəmzi təzahürü mənasında işlənir). Bu təsadüf onun qəlbində bir etimad oyandırdı. M. Ə. S.. Haman qız bütün səyahətçilərin qəlbini …   Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti

  • təngləşmək — f. 1. Təngə gəlmək, cana gəlmək, bezmək. Katib təngləşib çıxardı, baş qoşmazdı. M. C.. 2. Təng olmaq, sıxılmaq, nəfəsi çətinləşmək, ürəyi sıxılmaq, təngimək. Bir axşam ürəyim yenə təngləşdi. T. Ş. S.. Süsən yenə dinmədi. Onun nəfəsi təngləşdi. M …   Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti

  • səyriməg — (Lənkəran) sıxılmaq. – Buy, ürəgim yaman səyridi …   Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti

  • sifcimməx’ — (Çənbərək, Gəncə, Şəmkir) 1. sıx oturmaq, sıxlaşmaq (Çənbərək, Şəmkir). – A:sar, ə:nə sifcin, məndoturum (Çənbərək) 2. məc. sıxılmaq, utanmaq (Gəncə). – O qarı gənə nə sifcinir? (Gəncə) …   Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti

Share the article and excerpts

Direct link
… Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”